بررسی مولفه های بنیادین سازش یافتگی در آزادگان ایرانی

به منظور بررسی مولفه های بنیادین یافتگی در آزادگان ایرانی، 235 نفر از آزادگان به صورت تصادفی طبقه ای از 11 استان تهران خراسان، زنجان، همدان، اصفهان، شیراز، گیلان، آذربایجان غربی، کرمانشاه، چهارمحال بختیاری، و یزد انتخاب شدند. همچنین برای دستیابی به سطح سازش یافتگی آزادگان، گروه گواهی به همین تعداد از افرادی که فاقد تجربه اسارت بوده اند، از 11 استان مربوطه و با همان روش انتخاب شدند. این تحقیق واجد ویژگیهای طرحهای علی-مقایسه ای است . در این پژوهش برای ارزشیابی مولفه های سازش یافتگی چهار آزمون مورد استفاده قرار گرفت . آزمون سلامت عمومی گلدبرگ (1972)، آزمون زمینه یابی دیدگاههای شخصی (کوباسا، 1984)، مقیاس حمایت اجتماعی واکس و همکاران (1986) و مقیاس جهتگیری مذهبی که توسط محقق ساخته شده است . نتایج بدست آمده از آزمون t نشان می دهد که آزادگان در سطح شکایتهای بدنی و اضطراب دارای میانگین بالاتری بوده و این میانگین در مقایسه با گروه گواه معنی دار است . این در حالی است که میانگین گروه آزمایشی در زیر مقیاس نارسا کنش وری اجتماعی تفاوتی را با گروه گواه نشان نمی دهد. افزون بر آن، میانگین گروه آزمایشی در زیر مقیاس افسردگی و تمایل به خودکشی از گروه گواه کوچکتر بوده و معنی دار است . بدین ترتیب وضعیت گروه آزمایشی (آزادگان) از نظر افسردگی و تمایل به خودکشی در مقایسه با گروه گواه مطلوبتر است . همچنین تحلیل داده ها با استفاده از آزمون t تفاوت معنی داری را بین گروه آزمایشی و گواه در سطح کلی سلامتی نشان نمی دهد و می توان گفت که وضعیت سلامتی در گروه آزمایشی در کل مقیاس ، شبیه گروه گواه است . به منظور بررسی مولفه های بنیادین سازش یافتگی در آزادگان ایرانی، از آزمون تحلیل رگرسیون چندمتغیری استفاده شد. نتایج به دست آمده از این تحلیل نشان می دهد-همان گونه که فرضیه های این پژوهش پیش بینی کرده بود-از سویی نوع شخصیت آزادگان ایرانی همراه با چارچوبهای مرجع شناختی مبتنی بر مذهب ، بخش قابل توجهی از سازش کنونی آنها را تبیین می کنند و از سویی دیگر، حمایت اجتماعی نقش قابل توجهی در سازش یافتگی کنونی آزادگان ندارد. بدین ترتیب بخشی از تفاوت موجود در آزادگان ایرانی و اسیران آزاد شده جنگی در کشورهای دیگر را می توان ناشی از حضور دو مولفه پرقدرت سخت سری و جهتگیری مذهبی آزادگان ایرانی برای مقابله با شرایط دشوار اسارت و رویدادهای تنیدگی زای پس از آن دانست .